Chociaż pierwszy etap kształcenia średniego między Gymnasium (gimnazjum) a Gesamtschule (szkoła ogólnokształcąca) różni się strukturą, gymnasiale Oberstufe (drugi etap kształcenia średniego) w tych dwóch typach szkół jest identyczny. Trwa on 3 lata (a maksymalnie 4 lata).

Najpóźniej w momencie rozpoczęcia nauki w gymnasiale Oberstufe uczniowie nie uczą się już w klasach rocznych. Jednostka klasowa zostaje zastąpiona systemem przedmiotów obowiązkowych i do wyboru, z możliwością indywidualnej specjalizacji.

Gymnasiale Oberstufe dzieli się na roczną fazę wstępną i dwuletnią fazę kwalifikacyjną. Klasa 10 może pełnić podwójną funkcję jako ostatni rok nauki w szkole średniej I stopnia (Hauptschule - Typ B, Realschule, Sekundarschule, Gesamtschule) i pierwszy rok nauki w gymnasiale Oberstufe (Gymnasium - G8). Uprawnienie do uczęszczania do fazy wstępnej w gymnasiale Oberstufe można uzyskać, pod warunkiem spełnienia określonych standardów osiągnięć, pod koniec klasy 9 (w Gymnasium - G8) lub klasy 10 (w pozostałych typach szkół).

Zajęcia w fazie kwalifikacyjnej są zazwyczaj zorganizowane w odniesieniu do półrocznych semestrów. Podczas fazy kwalifikacyjnej uczniowie nadal są zobowiązani do nauki określonych przedmiotów lub ich kombinacji, ale mają teraz możliwość indywidualnej specjalizacji. Przedmioty pokrewne są zgrupowane w ramach głównych obszarów. Poniżej wymieniono trzy główne obszary wraz z przykładami przedmiotów, które obejmują:

• języki, literatura i sztuka (np. niemiecki, języki obce, sztuki piękne, muzyka)
• nauki społeczne (np. historia, geografia, filozofia, nauki społeczne/polityka, ekonomia)
• matematyka, nauki przyrodnicze i technologia (np. matematyka, fizyka, chemia, biologia, technologia informacyjna).

Każdy uczeń jest zobowiązany do nauki przedmiotów z każdego z tych trzech obszarów aż do ukończenia szkoły średniej II stopnia, w tym egzaminów Abitur. Edukacja religijna i sport są również obowiązkowe. Język niemiecki, język obcy, matematyka i wychowanie fizyczne, a także, co do zasady, historia i jedna z nauk przyrodniczych muszą być nauczane przez całą fazę kwalifikacyjną na poziomie szkoły średniej II stopnia, a wyniki muszą być brane pod uwagę w świadectwie Zeugnis der Allgemeinen Hochschulreife (ogólne kwalifikacje wstępne na studia wyższe).

Przedmioty w gymnasiale Oberstufe są podzielone na kursy na podstawowym poziomie standardów akademickich (Grundkurs) i kursy na podwyższonym poziomie standardów akademickich (Leistungskurs). Kursy na podstawowym poziomie standardów akademickich uczą propedeutyki pracy naukowej, a kursy na podwyższonym poziomie standardów akademickich zapewniają dogłębne nauczanie propedeutyki pracy naukowej na konkretnych przykładach. Kursy na poziomie podstawowym z języka niemieckiego, matematyki i języka obcego obejmują co najmniej trzy godziny lekcyjne tygodniowo. Uczniowie są zobowiązani do wyboru dwóch przedmiotów na podwyższonym poziomie akademickim, obejmujących co najmniej pięć tygodniowych okresów, z których jeden to język niemiecki, język obcy, matematyka lub nauki przyrodnicze.

Uczniowie, którzy nie uczyli się drugiego języka obcego lub uczyli się go w sposób ciągły przed rozpoczęciem nauki w gimnazjum, są zobowiązani do uczęszczania na kurs drugiego języka obcego przez cały okres nauki w gimnazjum.

Lekcje języka obcego na poziomie szkoły średniej II stopnia opierają się na kompetencjach nabytych na poziomie szkoły średniej I stopnia. Nauczanie i uczenie się koncentruje się na dogłębnym zrozumieniu międzykulturowym, języku pisanym pod względem kompetencji obejmujących różne rodzaje tekstów, odpowiednich umiejętnościach dyskursu ustnego i świadomości językowej. Kompetencje te opierają się na standardach edukacyjnych dla Allgemeine Hochschulreife i mają na celu osiągnięcie co najmniej poziomu odniesienia B2 w Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego (CEFR) dla języków, których uczono się od poziomu szkoły średniej I stopnia, oraz poziomu odniesienia B1 dla nowych języków obcych rozpoczętych pod koniec szkoły średniej II stopnia. Lekcje języków obcych na poziomie szkoły średniej II stopnia mogą zostać zastąpione dwujęzycznym nauczaniem i uczeniem się innych przedmiotów.

W gymnasiale Oberstufe (szkoła średnia II stopnia) wyniki oceniane są w skali od 15 do 0, co koreluje ze zwykłą skalą od 1 do 6 w następujący sposób:

W gymnasiale Oberstufe (szkoła średnia II stopnia) dwie ostatnie klasy nazywane są fazą kwalifikacyjną. Oceny uzyskane w tej fazie są wykorzystywane do obliczenia łącznej oceny ucznia, na którą składają się oceny uzyskane z kursów odbytych w ciągu tych dwóch lat oraz oceny uzyskane na egzaminie Abitur.* Nie ma procedury promocji podczas fazy kwalifikacyjnej, jednak możliwe jest powtarzanie roku, jeśli oceny wymagane do przystąpienia do egzaminu Abitur nie zostały osiągnięte.

Gymnasiale Oberstufe (szkoła średnia II stopnia) kończy się egzaminem Abitur. Pytania są ustalane na jednolitych zasadach przez Ministerstwo Edukacji. Aby zostać dopuszczonym do egzaminu, należy spełnić określone wymagania na etapie kwalifikacji.

Cztery przedmioty egzaminu Abitur muszą obejmować:

• dwa przedmioty na podwyższonym poziomie standardów akademickich
• dwa z następujących trzech przedmiotów: język niemiecki, język obcy lub matematyka
• co najmniej jeden przedmiot z każdego głównego obszaru przedmiotów obowiązkowych (nauczanie religii może reprezentować obszar nauk społecznych).

Z reguły egzaminy pisemne i ewentualnie ustne przeprowadzane są z trzech przedmiotów, natomiast z czwartego przedmiotu przeprowadzany jest tylko egzamin ustny. Allgemeine Hochschulreife jest przyznawana, jeśli suma uzyskanych ocen jest co najmniej dostateczna (średnia ocen 4 lub minimum 300 punktów).

Przyjęcie na kursy kształcenia ogólnego na poziomie szkoły średniej II stopnia opiera się na świadectwach ukończenia szkoły i kwalifikacjach zdobytych pod koniec szkoły średniej I stopnia. Ponadto obowiązują inne warunki:

1. Uprawnienie do uczęszczania do gymnasiale Oberstufe
   Uprawnienie do uczęszczania do gymnasiale Oberstufe (poziom szkoły średniej II stopnia) uzyskuje się z reguły po spełnieniu określonych standardów osiągnięć na koniec klasy 9 w ośmioletnim Gymnasium lub na koniec klasy 10 w dziewięcioletnim Gymnasium, Gesamtschule, Sekundarschule, Realschule lub Hauptschule (klasa 10 typ B).

2. Wystarczająca znajomość języka niemieckiego w mowie i piśmie

3. Maksymalny wiek uprawniający do rozpoczęcia fazy wstępnej w gymnasiale Oberstufe (szkoła średnia II stopnia): 18 lat